Krzywa grzewcza. Jak ją ustawić dla różnych obiegów?

Krzywa grzewcza: Klucz do komfortu i niskich rachunków. Jak ją ustawić dla różnych obiegów? W nowoczesnym budownictwie oraz przy modernizacji starszych systemów grzewczych, termin „krzywa grzewcza” pojawia się niemal w każdej rozmowie z instalatorem. Mimo to, dla wielu użytkowników pozostaje ona czarną magią. Niewłaściwe ustawienie tego parametru prowadzi albo do przegrzewania pomieszczeń i marnowania paliwa, albo do niedogrzania domu w mroźne dni. W tym artykule wyjaśnimy, dlaczego krzywa grzewcza powinna być ustawiona indywidualnie dla każdego obiegu (podłogówka, grzejniki, piwnica), dlaczego nie wolno nią regulować temperatury kotła na paliwo stałe oraz jak poprawnie skonfigurować sterowniki w popularnych kotłach, takich jak Defro czy SAS. Krzywa grzewcza. Jak ją ustawić dla różnych obiegów?

Czym jest krzywa grzewcza i dlaczego potrzebujesz czujnika zewnętrznego?

Krzywa grzewcza to matematyczna zależność między temperaturą na zewnątrz budynku a temperaturą wody zasilającej instalację (np. grzejniki lub podłogówkę). Zasada jest prosta: im zimniej na zewnątrz, tym cieplejsza woda musi płynąć w rurach, aby zrekompensować straty ciepła przez ściany i okna. Aby ten system w ogóle działał, niezbędny jest czujnik temperatury zewnętrznej, potocznie zwany „pogodówką”. Bez niego sterownik kotła nie wie, jaka pogoda panuje na zewnątrz i nie może automatycznie skorygować temperatury obiegu.

Wiele osób pyta, czy logika ustawiania krzywej zmienia się w zależności od źródła ciepła (pompa ciepła, kocioł gazowy, kocioł na pellet). W teorii – nie. Krzywa opisuje zapotrzebowanie budynku na energię. Jeśli Twój dom przy -5°C potrzebuje wody o temperaturze 40°C, to wartość ta pozostaje stała. Jednak technologia realizacji tej temperatury jest różna. Pompy ciepła i kotły gazowe kondensacyjne pracują najefektywniej, gdy bezpośrednio modulują swoją moc według krzywej. Z kolei w przypadku kotłów na ekogroszek czy pellet, krzywa służy do sterowania zaworami mieszającymi, a nie samym procesem spalania.

Ważne rozróżnienie: Temperatura kotła vs. Temperatura obiegu

To najczęstszy błąd popełniany przez użytkowników kotłów na ekogroszek czy pellet. Krzywa grzewcza nigdy nie powinna służyć do regulacji temperatury bezpośrednio na kotle. W kotłach na paliwo stałe temperatura na wymienniku powinna być stała i wysoka – zazwyczaj w granicach 60–65°C. Jest to niezbędne, aby uniknąć tzw. korozji niskotemperaturowej, która drastycznie skraca życie urządzenia. Krzywa grzewcza ma za zadanie sterować zaworem mieszającym (trójdrożnym lub czwórnożnym), który pobiera gorącą wodę z kotła i miesza ją z chłodniejszą wodą powrotną, wysyłając na dom dokładnie taką temperaturę, jaka wynika z wykresu pogodowego.

Różne obiegi – inne nastawy dla podłogi i grzejników

Każdy dom może posiadać kilka obiegów grzewczych, a każdy z nich wymaga innej charakterystyki. W zaawansowanych sterownikach kotłów Defro czy SAS ustawiamy osobne krzywe dla każdego zaworu.

Ogrzewanie podłogowe (Niskotemperaturowe): Podłogówka ma ogromną bezwładność. W domu ocieplonym nachylenie krzywej wynosi zazwyczaj od 0,2 do 0,3. Oznacza to, że nawet przy mrozie woda zasilająca rury w podłodze rzadko przekracza 30-35°C. W domach nieocieplonych wartość ta może wzrosnąć do 0,4. Krzywa grzewcza. Jak ją ustawić dla różnych obiegów?

Grzejniki (Wysokotemperaturowe): Grzejniki mają mniejszą powierzchnię oddawania ciepła niż podłoga, więc potrzebują wyższej temperatury. W domu ocieplonym krzywa oscyluje w granicach 0,6 – 0,8. W starym budownictwie bez izolacji, krzywa może sięgać 1,2 – 1,6, co oznacza, że przy -20°C na zewnątrz, zawór puści na grzejniki wodę o temperaturze 60-70°C.

Ogrzewanie piwnicy lub garażu: Jeśli piwnica posiada osobny obieg, krzywa powinna być ustawiona bardzo nisko. Często wystarcza stała, niska wartość lub bardzo płaska krzywa, aby utrzymać tam temperaturę rzędu 15°C, co zapobiega zbędnym stratom energii.

Metoda punktowa: Precyzyjne ustalanie temperatury

Krzywa grzewcza może być ustalona nie tylko przez „współczynnik nachylenia”, ale poprzez podanie oczekiwanej temperatury obiegu w stosunku do temperatury zewnętrznej. Jest to metoda preferowana przez profesjonalistów, dostępna w menu „ustawienia zaworów”. Polega ona na podaniu kilku punktów temperatury zewnętrznej i przypisaniu im wartości temperatury wody na grzejnikach lub w podłodze.

Przykład dla obiegu grzejnikowego:

• Dla +10°C na zewnątrz -> ustawiamy 35°C na zaworze
• Dla 0°C na zewnątrz -> ustawiamy 45°C na zaworze
• Dla -10°C na zewnątrz -> ustawiamy 55°C na zaworze
• Dla -20°C na zewnątrz -> ustawiamy 65°C na zaworze

Dzięki takiemu podejściu sterownik buduje precyzyjną linię zasilania, idealnie dopasowaną do Twojego budynku. Jeśli przy temperaturze 0°C w domu jest idealnie, ale przy -10°C zaczyna być chłodno, korygujesz tylko konkretny punkt dla mrozu, nie psując ustawień dla cieplejszych dni.

---

Polecane artykuły w tym temacie

Najczęstsze błędy w ustawieniach

Zbyt wysoka krzywa i „wietrzenie” domu: To najczęstszy grzech. Użytkownik ustawia krzywą zbyt wysoko, w domu robi się 25°C, więc otwiera okna, by się ochłodzić. To czyste marnotrawstwo paliwa. Prawidłowo ustawiona krzywa powinna sprawić, że termostaty na grzejnikach są niemal zawsze w pełni otwarte, a temperatura w pokoju pozostaje stabilna.

Brak reakcji na ocieplenie: Po dociepleniu ścian styropianem dom potrzebuje znacznie mniej energii. Jeśli nie obniżysz krzywej (np. z 1.2 na 0.7), system będzie dostarczał zbyt dużo ciepła, co doprowadzi do niepotrzebnego taktowania kotła lub przegrzewania.

Zasłanianie czujnika zewnętrznego: Montaż pogodówki na nasłonecznionej ścianie południowej spowoduje, że zimą słońce oszuka sterownik. Kocioł „pomyśli”, że jest wiosna i wyłączy ogrzewanie, podczas gdy w pokojach od północy będzie panował ziąb.

Przykładowa tabela nastaw punktowych

Poniżej zestawienie startowe dla różnych typów instalacji:

Temp. Zewnętrzna	Podłogówka (Ocieplony)	Grzejniki (Ocieplony)	Grzejniki (Nieocieplony)
+10°C	24°C	30°C	38°C
0°C	28°C	40°C	52°C
-10°C	33°C	50°C	65°C
-20°C	38°C	58°C	75°C

Podsumowanie. Krzywa grzewcza. Jak ją ustawić.

Prawidłowo skonfigurowana krzywa grzewcza w sterownikach SAS czy Defro to wygoda, o której marzy każdy właściciel domu. Raz ustawiony system sam reaguje na zmiany pogody, dbając o to, by woda w instalacji miała dokładnie taką temperaturę, jakiej wymaga budynek. Pamiętaj o złotej zasadzie: kocioł trzyma stałe 60-65°C, a zawory mieszające „dzielą” to ciepło według krzywej.

Więcej informacji o optymalizacji spalania znajdziesz w naszych poradnikach:

• Jak ustawić kocioł na ekogroszek – poradnik
• Zalety ogrzewania podłogowego w nowoczesnym domu
• Sterowanie pogodowe vs pokojowe – co wybrać?

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Czy mogę ustawić krzywą grzewczą bez czujnika zewnętrznego?

Nie, ponieważ sterownik nie będzie miał danych o temperaturze zewnętrznej, która jest podstawą wykresu krzywej.

2. Moje grzejniki są zimne, mimo że na dworze jest 5 stopni powyżej zera. Czy to błąd?

Jeśli w domu jest ciepło, to nie błąd. Przy dodatnich temperaturach krzywa może wyliczyć temperaturę wody na poziomie 28-30°C, co dla ludzkiej ręki wydaje się „zimne”, ale wystarcza do ogrzania domu.

3. Dlaczego w kotłach Defro/SAS temperatura kotła musi być wyższa niż temperatura zaworu?

Ponieważ zawór mieszający potrzebuje „zapasu” gorącej wody, aby móc przygotować wodę o temperaturze wynikającej z krzywej. Ponadto wysoka temperatura kotła (powyżej 60°C) chroni go przed szybkim zużyciem.

4. Co zrobić, gdy dom jest niedogrzany tylko podczas silnych mrozów?

Należy zwiększyć nachylenie krzywej lub podnieść temperaturę zadany dla punktu -10°C i -20°C o kilka stopni.

5. Czy montaż głowic termostatycznych zwalnia z ustawiania krzywej?

Absolutnie nie. Krzywa powinna dostarczać „bazową” ilość ciepła, a głowice termostatyczne służą jedynie do korekt lokalnych (np. gdy w kuchni robi się za ciepło od gotowania). Jeśli krzywa będzie za wysoka, głowice będą ciągle zamknięte, co jest nieekonomiczne.

---